Trước thềm Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP30) diễn ra vào tháng 11 tại Belém, Brazil, các chuyên gia và lãnh đạo nước này đang lên tiếng kêu gọi đưa kinh tế tuần hoàn trở thành ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự. Đây là giải pháp quan trọng để giảm thiểu phát thải khí nhà kính, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và phục hồi các hệ sinh thái đang bị suy thoái nghiêm trọng.
Hiện nay, thế giới đang vận hành theo mô hình kinh tế tuyến tính bao gồm các bước khai thác, sử dụng và vứt bỏ. Tuy nhiên, mô hình này đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho môi trường. Theo báo cáo ‘Circularity Gap 2025’, chỉ có 6,9% vật liệu trong nền kinh tế toàn cầu được tái chế, giảm so với mức 9,1% vào năm 2015. Việc khai thác và chế biến nguyên liệu thô cũng chiếm tới 55% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu và là nguyên nhân chính gây ra mất đa dạng sinh học.
Kinh tế tuần hoàn đề xuất một cách tiếp cận khác biệt, tập trung vào thiết kế thông minh, tận dụng công nghệ số và chuyển đổi từ sở hữu sản phẩm sang sử dụng dịch vụ. Mục tiêu của mô hình này là giữ giá trị của tài nguyên trong nền kinh tế càng lâu càng tốt, giảm thiểu lãng phí và giảm áp lực lên môi trường. Để chuyển đổi hiệu quả, cần kết hợp giữa chính sách thông minh và hợp tác toàn cầu.
Tại Diễn đàn Kinh tế Tuần hoàn Thế giới gần đây ở São Paulo, các chuyên gia đã kêu gọi hành động khẩn cấp. Đại sứ Brazil và Chủ tịch COP30, ông Andre Correa do Lago, khẳng định kinh tế tuần hoàn là công cụ then chốt để chống biến đổi khí hậu nhanh nhất có thể. Tuy nhiên, hiện chỉ có khoảng 27% quốc gia lồng ghép các hành động về kinh tế tuần hoàn vào kế hoạch đóng góp quốc gia của mình.
Brazil, với vai trò là quốc gia đăng cai COP30, có cơ hội để dẫn đầu trong lĩnh vực này. Brazil đã có chiến lược kinh tế tuần hoàn quốc gia và cần tích hợp mạnh mẽ kế hoạch đó vào mục tiêu giảm phát thải đến năm 2035. Để củng cố vai trò tiên phong, Brazil có thể học hỏi từ Phần Lan bằng cách bổ nhiệm một đại sứ chuyên trách về kinh tế tuần hoàn.
Tổ chức một ngày hội thảo chuyên đề và một bàn tròn cấp cao về kinh tế tuần hoàn tại COP30 sẽ giúp nâng cao tầm quan trọng của lĩnh vực này trên trường quốc tế. Chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp giải quyết vấn đề môi trường mà còn mở ra cơ hội để định hình lại vai trò của các nước đang phát triển như Brazil.
