Xây dựng mô hình tăng trưởng mới đòi hỏi sự phân bổ vốn đầu tư công một cách chiến lược, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên như công nghệ cao, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và hạ tầng xanh. Việc này không chỉ giúp dẫn dắt sự phát triển mà còn kiến tạo những nền tảng cần thiết cho tăng trưởng bền vững. Mục tiêu trở thành nước có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045 đặt ra yêu cầu cấp thiết phải thiết kế một lộ trình toàn diện để đạt được tăng trưởng cao và bền vững.
Các chuyên gia từ Đại học Kinh tế Quốc dân đề xuất rằng cần thiết phải thiết lập các cơ chế đặc thù để rút ngắn quy trình đầu tư công, từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư đến tổ chức thực hiện, đặc biệt là với các dự án quan trọng quốc gia. Hơn nữa, việc áp dụng tiêu chí đánh giá định lượng về hiệu quả đầu tư công gắn với mục tiêu tăng trưởng và việc làm là cần thiết, thay vì chỉ tập trung vào tiêu chí tài khóa hoặc giải ngân.
Giáo sư Phạm Thế Anh nhấn mạnh rằng bài học từ các quốc gia Đông Á thành công đã chỉ ra tầm quan trọng của việc triển khai chính sách phát triển đồng bộ và có chiến lược. Nhà nước cần định hướng mạnh mẽ hơn trong việc xác định các ngành kinh tế mũi nhọn, xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn và tạo ra các chính sách hỗ trợ cụ thể về thuế, tín dụng, và môi trường kinh doanh. Ưu tiên phát triển các ngành xuất khẩu có giá trị gia tăng cao được coi là hướng đi chiến lược để nâng cao hiệu quả kinh tế và phát triển bền vững.
Không chỉ vậy, đầu tư công hiệu quả và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cũng là yếu tố quan trọng. Để đảm bảo hiệu quả của đầu tư công, việc thiết lập tiêu chí phân bổ vốn rõ ràng và khách quan là cần thiết. Cơ chế quản lý đầu tư công cần được đổi mới theo hướng thiết lập cơ chế giám sát, đánh giá độc lập, phản hồi chính sách linh hoạt với trách nhiệm giải trình cao hơn.
Để đầu tư công có thể đóng vai trò ‘vốn mồi’, kích thích đầu tư từ nhiều thành phần kinh tế, cần tập trung vào các dự án có tính lan tỏa cao. Hoàn thiện khung pháp lý cho PPP (đối tác công-tư), chuẩn hóa quy trình đấu thầu và phân bổ rủi ro trong các dự án hạ tầng trọng điểm cũng là yêu cầu cần thiết.
PGS.TS Nguyễn Ngọc Sơn nhấn mạnh vai trò định hướng của Nhà nước và kiến nghị phân rõ hai nhóm chức năng: quyết sách chính trị do Đảng đưa ra và vấn đề kỹ trị giao cho nhà nước pháp quyền. Ưu tiên hàng đầu hiện nay là tăng cường năng lực của nhà nước để có thể điều phối và quản lý hiệu quả trong một nền kinh tế ngày càng trở nên phức tạp. Việc mở biên chính sách theo hướng vùng hóa cũng được coi là hướng đi quan trọng để biến tiềm năng thành hiện thực tăng trưởng.
Cuối cùng, để kết nối vùng và địa phương một cách hiệu quả, các chuyên gia đề xuất cần có cơ chế và chính sách hỗ trợ đặc biệt, đặc biệt là trong việc quản trị và phát triển bền vững. Hiện đại hóa cơ chế quản lý và tăng cường liên kết vùng sẽ giúp khai thác hiệu quả tiềm năng, mở ra những cơ hội mới cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững.
