Tự chủ trong giáo dục nghề nghiệp là một trong những nội dung quan trọng được đề cập trong Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến góp ý. Mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp được xem là một bước tiến quan trọng nhằm tăng cường sự linh hoạt và chủ động cho các trường nghề trong công tác tuyển sinh, đào tạo và quản lý tài chính. Tuy nhiên, đi kèm với tự chủ là trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đào tạo, điều này đòi hỏi các cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải có cơ chế kiểm định và đánh giá chất lượng đào tạo để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực.
Các chuyên gia và lãnh đạo cơ sở giáo dục nghề nghiệp đánh giá cao việc mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Theo Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Phương Đông (Thành phố Đà Nẵng), với tự chủ, các trường sẽ chủ động hơn trong việc xây dựng phương án tuyển sinh phù hợp với người học và đặc thù ngành nghề. Điều này sẽ giúp các trường nghề có thể linh hoạt hơn trong việc đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và nâng cao chất lượng đào tạo. Trường Cao đẳng Phương Đông đã và đang cố gắng tận dụng lợi thế của tự chủ để nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhu cầu của xã hội.
Tiến sĩ Phạm Văn Tân, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội, cho rằng tự chủ chỉ tiêu tuyển sinh sẽ đi kèm với trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đầu ra. Nhà trường sẽ phải công khai mức học phí và các khoản thu dịch vụ khác cho từng năm học và toàn khóa. Điều này đòi hỏi các trường phải có hệ thống quản lý tài chính minh bạch và công khai, cũng như có cơ chế đánh giá và kiểm định chất lượng đào tạo để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực. Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội đã và đang cố gắng đáp ứng nhu cầu của xã hội về nguồn nhân lực y tế chất lượng cao.
Thạc sĩ Nguyễn Khánh Cường, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2 (tỉnh Đồng Nai) đánh giá, việc mở rộng quyền tự chủ giúp trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh và đào tạo. Tuy nhiên, cần có thêm chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để sinh viên yên tâm học tập. Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2 đã và đang cố gắng tận dụng lợi thế của tự chủ để nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.
Về việc đưa chức danh giảng viên đồng cơ hữu vào dự thảo, các chuyên gia cho rằng cần định nghĩa rõ về giảng viên đồng cơ hữu để tránh lạm dụng khi mở ngành. Cần có văn bản hướng dẫn cụ thể để nhà trường thuận tiện hơn trong việc tuyển dụng, ký hợp đồng và phân bổ giờ giảng. Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi đề xuất, cần quy định tỷ lệ tối đa giảng viên đồng cơ hữu được tính vào tổng số giảng viên phục vụ cho việc mở ngành hoặc duy trì ngành. Điều này giúp đảm bảo ngành học vẫn có “xương sống” là giảng viên cơ hữu toàn thời gian để duy trì lâu dài.
Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) cần tiếp tục được hoàn thiện để tạo ra hệ sinh thái giáo dục nghề nghiệp năng động, linh hoạt, thích ứng cao với sự thay đổi của thị trường lao động và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Với những đóng góp của các chuyên gia và lãnh đạo cơ sở giáo dục nghề nghiệp, dự thảo luật sẽ được hoàn thiện để đáp ứng nhu cầu của xã hội về nguồn nhân lực chất lượng cao.
