Mỹ đã chính thức phê chuẩn việc bán vũ khí cho Ukraine, cụ thể là hệ thống tên lửa phòng không MIM-23 HAWK, với giá trị lên tới 172 triệu đô la. Đây là lần đầu tiên Ukraine mua một hệ thống tên lửa phòng không từ Hoa Kỳ, mặc dù hệ thống này không còn mới.

Hợp đồng mua sắm bao gồm không chỉ hệ thống tên lửa mà còn các dịch vụ và công việc liên quan để đảm bảo khả năng chiến đấu của các tổ hợp đang hoạt động. Tất cả các tổ hợp MIM-23 HAWK của Hoa Kỳ đều đã ngừng hoạt động và cần được sửa chữa và phục hồi trước khi được chuyển giao cho Ukraine.

Việc sửa chữa và phục hồi hệ thống này sẽ do Tập đoàn Sielman của Hy Lạp thực hiện, trong khi RTX (Raytheon) – nhà phát triển và sản xuất các hệ thống phòng không này, chỉ giữ vai trò thầu phụ. Hy Lạp cũng là đơn vị vận hành MIM-23 HAWK, cho nên họ có kinh nghiệm để bảo trì hệ thống này.

Vào cuối tháng 4 năm 2024, Tập đoàn Sielman đã nhận được hợp đồng dài hạn để sửa chữa MIM-23 HAWK cho Ukraine, với chi phí là 49,9 triệu đô la và thời hạn được tính đến năm 2029. Hợp đồng này có vẻ liên quan đến việc vào đầu tháng 4 năm 2024, Mỹ đã đồng ý bán cho Ukraine gói dịch vụ và công việc đại tu, phục hồi cũng như hỗ trợ các tổ hợp MIM-23 HAWK.

Hệ thống MIM-23 HAWK Phase III có khả năng tiêu diệt các mục tiêu khí động học ở tầm bắn lên đến 45 – 50 km và độ cao tối đa 20 km. Tên lửa được trang bị hệ thống dẫn đường radar bán chủ động.

Ukraine đã nhận được các tổ hợp này theo dạng viện trợ từ năm 2022, ban đầu từ Tây Ban Nha, và Kyiv đang vận hành một số lượng khá lớn, mặc dù không được công bố rộng rãi. Tại Hoa Kỳ, MIM-23 HAWK đã ngừng hoạt động từ thập niên 1990, nhưng vẫn đang được sử dụng tại hơn 10 quốc gia.

Như vậy, việc Mỹ bán hệ thống tên lửa phòng không MIM-23 HAWK cho Ukraine đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc tăng cường năng lực phòng thủ của Ukraine. Đồng thời, việc sửa chữa và phục hồi hệ thống này cũng tạo ra cơ hội hợp tác giữa các công ty quốc phòng của Mỹ và Hy Lạp.

Hệ thống phòng không Patriot của Mỹ, từng được xem là lá chắn hiệu quả giúp Ukraine chống lại các cuộc tấn công của Nga, hiện đang đối mặt với thách thức mới trong việc đánh chặn tên lửa đạn đạo tiên tiến của Nga. Theo thông tin từ tờ Wall Street Journal (WSJ), các nguồn thạo tin tiết lộ rằng hệ thống Patriot đang gặp khó khăn trong việc phát hiện và đánh chặn tên lửa đạn đạo mới của Nga do khả năng cơ động cao và tính năng tránh radar của chúng.

Trong vài tháng gần đây, đã có nhiều trường hợp radar của hệ thống Patriot không thể phát hiện tên lửa đạn đạo của Nga. Sự xuất hiện của các tên lửa mới này đã đặt ra thách thức đáng kể cho hệ thống phòng không của Ukraine. Mặc dù không tiết lộ thông tin chi tiết về các trường hợp cụ thể, nhưng rõ ràng là Ukraine đang cần nâng cấp khả năng phòng thủ của mình trước mối đe dọa ngày càng tăng từ Nga.

Để đối phó với thách thức này, châu Âu đang lên kế hoạch chuyển giao cho Ukraine hệ thống phòng không SAMP/T, được cho là có hiệu suất đánh chặn vượt trội so với Patriot của Mỹ. SAMP/T do liên doanh Pháp – Ý Eurosam phát triển, được trang bị radar tiên tiến có khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách hơn 350km và có thể phóng tên lửa từ mọi hướng. Điều này cho phép SAMP/T có khả năng ứng phó linh hoạt và hiệu quả hơn với các mối đe dọa từ trên không.

Một ưu điểm khác của SAMP/T là nó cần ít người vận hành hơn so với Patriot. Trong khi một khẩu đội Patriot của Mỹ cần tới 90 người để vận hành toàn bộ hệ thống, thì SAMP/T chỉ cần 15 người. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu nguồn nhân lực cần thiết mà còn cho phép triển khai hệ thống một cách linh hoạt và nhanh chóng hơn.

Mặc dù quân đội Ukraine trước đó đã bày tỏ một số lo ngại về hiệu suất của SAMP/T, nhưng một quan chức quốc phòng Ý nói với WSJ rằng hệ thống này đã nhận được phản hồi tích cực từ Kiev. Điều này cho thấy rằng SAMP/T có tiềm năng trở thành một phần quan trọng trong chiến lược phòng không của Ukraine trong thời gian tới.

Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố rằng có 17 hệ thống Patriot sẵn sàng được chuyển đến Ukraine. Tuy nhiên, không rõ con số này đề cập đến toàn bộ hệ thống hay các thành phần riêng lẻ của chúng. Ông Trump cũng nhấn mạnh vào việc bán gói vũ khí cho Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) để cung cấp tới Ukraine, cho thấy sự hỗ trợ của Mỹ đối với Ukraine trong bối cảnh căng thẳng với Nga.

Về phía Nga, nước này nhiều lần khẳng định rằng việc cung cấp vũ khí cho Ukraine sẽ không thay đổi cục diện cuộc chiến mà chỉ làm tăng sự đối đầu trực tiếp giữa NATO và Nga. Nga liên tục cảnh báo về những hậu quả tiềm ẩn của việc can thiệp quân sự trực tiếp vào xung đột Ukraine, và cho rằng các động thái như vậy sẽ chỉ dẫn đến leo thang căng thẳng và làm trầm trọng hơn tình hình.

Trong bối cảnh phức tạp này, việc Ukraine nhận được các hệ thống phòng không tiên tiến như SAMP/T và tiếp tục được hỗ trợ bởi các đồng minh của mình là rất quan trọng. Điều này không chỉ giúp Ukraine củng cố khả năng phòng thủ của mình mà còn góp phần duy trì sự ổn định và an ninh trong khu vực.