Triển lãm Expo 2025 tại Osaka, Nhật Bản, đang là nơi giới thiệu một công nghệ mới đầy tham vọng và lặng lẽ được triển khai tại bến xe buýt ngoài khu triển lãm chính. Những tấm mái cong phủ kín bến xe dài 250 mét không chỉ phục vụ mục đích che chắn cho hành khách mà còn ẩn chứa một chiến lược lớn hơn: giành lại thế chủ động trong cuộc đua năng lượng mặt trời, nơi mà Tokyo từng là người dẫn đầu nhưng đã bị Trung Quốc vượt mặt.

Công nghệ được Nhật Bản đặt cược vào là các tấm pin mặt trời perovskite, với vật liệu siêu mỏng, siêu nhẹ và linh hoạt. Chúng được dán trực tiếp lên mái vòm của nhà ga Yumeshima. Với độ dày chỉ vài milimet, các tấm pin này có thể được gắn vào tường, mái nhà yếu hoặc cả cửa kính – những nơi vốn không phù hợp với pin silicon truyền thống.

Điểm đặc biệt của công nghệ này là không sử dụng polysilicon, nguyên liệu mà Trung Quốc gần như độc quyền chuỗi cung ứng. Thay vào đó, thành phần chính là iod và Nhật Bản cùng Chile đang là hai nhà cung ứng lớn nhất toàn cầu. Đây được coi là lợi thế quan trọng trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ ngày càng căng thẳng.

Pin perovskite cũng hứa hẹn hiệu suất chuyển đổi điện năng vượt trội. Trong điều kiện phòng thí nghiệm, chúng đã đạt gần 30% hiệu suất – mức cao hơn cả silicon thế hệ mới.

Nhật Bản từng là cường quốc số 1 về công nghệ pin mặt trời, chiếm tới 50% thị phần toàn cầu vào năm 2000. Tuy nhiên, kể từ năm 2005, dưới sức ép cạnh tranh giá từ Trung Quốc, các doanh nghiệp nội địa dần tụt lại và đến nay chỉ chiếm chưa đầy 1% thị phần.

Chính phủ Nhật Bản thừa nhận sai lầm trong việc không hỗ trợ ngành sản xuất đủ mạnh để giữ vững lợi thế. Và lần này, họ không muốn đi vào vết xe đổ cũ. Sekisui Chemical – công ty phát triển pin perovskite tại Expo – đang chi tới 310 tỷ yên (2,1 tỷ USD) để xây dựng nhà máy sản xuất, với một nửa vốn đến từ trợ cấp chính phủ.

Mục tiêu mà Nhật Bản hướng đến là sản xuất 20GW điện từ công nghệ năng lượng mặt trời thế hệ mới vào năm 2040 – tương đương công suất của khoảng 20 nhà máy điện hạt nhân.

Nevertheless, pin perovskite vẫn đang đối mặt với bài toán nan giải: giá thành sản xuất còn cao. Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không đạt được quy mô sản xuất hàng loạt, chi phí khó có thể giảm sâu. Nhưng để sản xuất hàng loạt, lại cần một thị trường đủ lớn – vòng luẩn quẩn điển hình khiến công nghệ mới khó cất cánh.

Chính phủ Nhật Bản vẫn kiên định hỗ trợ ít nhất đến năm 2030. “Chúng tôi đang tập trung vào thị trường nội địa, nhưng cũng cần tính đến việc đưa công nghệ này ra toàn cầu,” ông Takayuki Taenaka từ METI cho biết.

Trung Quốc đang chuẩn bị kỷ niệm một sự kiện lịch sử quan trọng, đánh dấu 80 năm ngày chiến thắng trước Nhật Bản, chính xác là vào ngày 3/9/1945, đánh dấu sự đầu hàng của Tokyo và kết thúc Thế chiến II ở châu Á. Sự kiện lễ kỷ niệm này dự kiến sẽ diễn ra tại Bắc Kinh vào đầu tháng 9, với sự tham dự của Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Thông tin từ tờ Times cho thấy có khả năng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ gặp nhau tại lễ kỷ niệm này. Đây là một diễn biến đáng chú ý vì Liên Xô, Trung Quốc và Mỹ đã từng hợp lực để đối phó với Nhật Bản trong Thế chiến II. Việc ba cường quốc này có thể gặp nhau tại lễ kỷ niệm được xem là một cơ hội để họ đối thoại trong bối cảnh căng thẳng toàn cầu đang leo thang.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết họ chưa biết gì về khả năng diễn ra cuộc gặp này. Trước đó, Tổng thống Trump đã được Chủ tịch Tập Cận Bình mời đến thăm Trung Quốc, tuy nhiên vẫn chưa có xác nhận chính thức về ngày cụ thể.

Các nhà phân tích cho rằng lễ kỷ niệm có thể là một diễn đàn biểu tượng để ba cường quốc tham gia đối thoại. Sự có mặt của ông Tập Cận Bình, ông Putin và ông Trump tại lễ duyệt binh sẽ gửi đi một thông điệp mạnh mẽ đến toàn thế giới, theo học giả Trung Quốc Jin Canrong.