Công an thành phố Hồ Chí Minh gần đây đã phát hiện và giải cứu nhiều trường hợp lừa đảo trực tuyến nhắm vào học sinh và sinh viên, những người tuy am hiểu công nghệ nhưng vẫn thiếu kỹ năng nhận diện các chiêu trò lừa đảo tinh vi. Một trong những vụ việc đáng chú ý gần đây liên quan đến sinh viên L.T.K.Y (sinh năm 2004, ngụ phường Bảy Hiền, thành phố Hồ Chí Minh).

Y bắt đầu bằng một cuộc gọi điện thoại từ một người tự xưng là nhân viên giao hàng của Shopee, yêu cầu kết bạn trên ứng dụng Zalo. Sau đó, một người mặc sắc phục công an đã gọi video qua Zalo, nói rằng Y liên quan đến một đường dây ma túy và rửa tiền. Người này yêu cầu Y cài đặt phần mềm ‘Zoom Workplace’ và đăng nhập theo mã riêng để “làm việc nội bộ”. Trong quá trình “làm việc”, các đối tượng lừa đảo đã biết được mong muốn đi du học Mỹ của Y và yêu cầu Y chuyển khoản tổng cộng hơn 800 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng do chúng chỉ định để “chứng minh tài chính”.

Các đối tượng lừa đảo thường tiếp cận nạn nhân thông qua tin nhắn, cuộc gọi hoặc video call. Chúng thường giả danh cán bộ công an và tuyên bố đang xử lý một vụ án liên quan đến nạn nhân, chẳng hạn như rửa tiền, buôn bán ma túy, hoặc gian lận tài chính. Qua đó, chúng cố gắng tạo ra sự hoang mang và sợ hãi trong tâm lý của người bị hại. Khi nạn nhân bắt đầu cảm thấy lo sợ, chúng sẽ yêu cầu người đó “hợp tác điều tra” bằng cách rời khỏi nơi ở và đến thuê một phòng khách sạn hoặc nhà nghỉ, ở yên một chỗ.

Thượng tá Lê Duy Sâm, Phó Trưởng phòng Cảnh sát hình sự, Công an thành phố Hồ Chí Minh, đã đưa ra lời cảnh báo. Ông cho rằng học sinh, sinh viên và người trẻ cần trang bị cho mình kỹ năng nhận diện các chiêu trò lừa đảo và phải cảnh giác cao độ trước mọi yêu cầu bất thường qua mạng. Đặc biệt, họ không nên để “màn hình điện thoại” trở thành công cụ dẫn dắt cuộc đời họ rơi vào tay kẻ xấu.

Công an thành phố Hồ Chí Minh đã giải cứu nhiều nạn nhân trong các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ và tiếp tục cảnh báo người dân cần phải cẩn thận khi nhận được các cuộc gọi hoặc tin nhắn lạ. Bất kỳ cuộc gọi nào mạo danh cán bộ Công an, Viện Kiểm sát, yêu cầu cài phần mềm, chuyển tiền hoặc thuê khách sạn… đều là lừa đảo. Điều quan trọng là người dân cần nâng cao tinh thần cảnh giác và có kiến thức cần thiết để bảo vệ bản thân trong môi trường mạng.

Tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đặc biệt là tội phạm mạng (công nghệ cao), đang diễn biến phức tạp và gây ra nhiều bức xúc trong dư luận xã hội. Để đối phó với tình hình này, các ngành, địa phương đã triển khai công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, nhằm nâng cao sức “đề kháng” cho người dân trước loại tội phạm này.

Tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản đã xảy ra tại nhiều địa phương, gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự. Các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm lừa đảo trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bất động sản, dự án đầu tư, môi giới việc làm, đưa người đi lao động, học tập tại nước ngoài, kinh doanh đa cấp, thương mại điện tử, đặc biệt là lừa đảo chiếm đoạt tài sản công nghệ cao trên không gian mạng. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi như giả danh cơ quan thực thi pháp luật, cán bộ cơ quan nhà nước, quen biết qua mạng xã hội, lợi dụng quan hệ tình cảm, trao đổi, mua bán hàng hóa qua mạng, tin nhắn “rác”, tin nhắn trúng thưởng, xin việc làm, xuất khẩu lao động, “chạy” dự án, vay vốn, kêu gọi đầu tư, giả mạo ngân hàng để lấy dữ liệu thông tin khách hàng.

Thời gian qua, nhiều người dân đã trở thành nạn nhân của tội phạm lừa đảo. Ông T.V.N. (xã Trung Ngãi) cho biết thường xuyên nhận được cuộc gọi từ các số máy lạ. Vừa qua, ông nhận được cuộc gọi từ một người đàn ông nói ông liên quan đến một vụ tai nạn giao thông tại tỉnh Gia Lai, yêu cầu ông phải phối hợp điều tra, cung cấp thông tin cá nhân và chuyển tiền. Cơ quan chức năng đã ghi nhận nhiều vụ việc người dân bị lừa đảo qua mạng.

Công an tỉnh Vĩnh Long cho biết tình hình lừa đảo trên không gian mạng xảy ra với người dân, học sinh, sinh viên, kể cả cán bộ, công chức, viên chức bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng những thủ đoạn không mới, hình thức đơn giản. Để tiếp tục nâng cao hiệu quả phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 139. Công điện yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến phương thức, thủ đoạn lừa đảo mới, hướng dẫn người dân cách thức nhận diện, kỹ năng phòng ngừa lừa đảo.

Công an tỉnh Vĩnh Long đã chủ động triển khai đợt cao điểm tuyên truyền, đấu tranh với tội phạm sử dụng công nghệ cao. Phòng An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh) thường xuyên phối hợp với các cơ sở giáo dục tổ chức buổi sinh hoạt chuyên đề tuyên truyền pháp luật và kỹ năng sử dụng không gian mạng an toàn. Để tiếp tục tăng cường công tác phòng, chống tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản sử dụng công nghệ cao, Chủ tịch UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo đơn vị liên quan tăng cường công tác tuyên truyền thông qua các trang mạng xã hội.

Công an tỉnh khuyến cáo người dân nên cảnh giác với các cuộc gọi, tin nhắn yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mã OTP. Đồng thời, người dân cũng cần nâng cao ý thức và kỹ năng phòng ngừa lừa đảo, không cung cấp thông tin cá nhân cho những người không quen biết, không thực hiện các giao dịch chuyển tiền khi chưa xác minh rõ thông tin.