Trong cuộc xung đột với Ukraine, Nga đã thực hiện một sự chuyển đổi đáng kể trong chiến lược sử dụng máy bay không người lái (UAV). Ban đầu, họ chủ yếu sử dụng UAV Shahed do Iran sản xuất, nhưng sau đó đã tự phát triển phiên bản cải tiến Geran với nhiều tính năng nguy hiểm hơn.

Quá trình cải tiến UAV của Nga bắt đầu từ năm 2022, khi Moscow triển khai UAV Shahed-131 và Shahed-136 do Iran sản xuất để tấn công các mục tiêu ở Ukraine. Tuy nhiên, đến năm 2023, Nga đã chuyển sang sản xuất các phiên bản UAV cải tiến của mình là Geran-1 và Geran-2, với hình dáng tương tự như UAV của Iran.

UAV Geran có khả năng bay xa khoảng 2.500km và đạt tốc độ 180 km/h. Các chuyên gia cho rằng, Nga đã thực hiện nhiều cải tiến để tăng cường sức hủy diệt của các UAV, bao gồm nâng cấp hệ thống dẫn đường và tăng sức công phá của đầu đạn.

Một trong những nâng cấp quan trọng của UAV Geran là hệ thống dẫn đường. Các phiên bản UAV đầu tiên sử dụng ăng-ten mẫu thu có kiểm soát (CRPA) 4 phần tử kết hợp với hệ thống định vị toàn cầu bằng vệ tinh (GNSS). Tuy nhiên, khi năng lực tác chiến điện tử của Ukraine trở nên hiệu quả hơn, Nga đã trang bị cho các mẫu UAV mới ăng-ten CRPA 8 hoặc 16 phần tử kết hợp hệ thống Kometa.

Ngoài ra, các phiên bản mới hơn của UAV Geran còn được trang bị bộ phát vô tuyến để điều khiển từ xa hoặc các modem 3G/LTE kết nối với mạng di động địa phương, tăng khả năng dự phòng dẫn đường và cho phép truyền dữ liệu đo từ xa và qua video.

Bên cạnh những cải tiến về UAV tấn công, Nga còn đẩy mạnh việc sử dụng UAV mồi nhử. Vào năm 2024, Moscow bắt đầu áp dụng rộng rãi chiến thuật mới nhằm áp đảo hệ thống phòng không Ukraine bằng cách phóng các UAV mồi nhử tầm xa như Parodya và Gerbera.

Các UAV mồi nhử có giá khoảng 10.000 USD/chiếc, rẻ hơn UAV Geran tới 10 lần. Chúng thường được chế tạo từ nhựa và gỗ dán giá rẻ cũng như nặng chưa đến 20kg. Tầm hoạt động của UAV mồi nhử cũng ngắn hơn, vào khoảng 600km.

Chuyên gia Jacob Parakilas tại tổ chức RAND châu Âu ở Cambridge nhận định, Gerbera là UAV mồi nhử hiệu quả nhờ chi phí rẻ, thiết kế đơn giản, nhưng lại bay theo các tuyến đường tương tự cũng như tạo ra những tín hiệu điện tử và radar tương tự như một UAV tấn công.

Tuy nhiên, mối đe dọa từ UAV Nga đối với Ukraine có thể sớm gia tăng, khi Moscow tăng cường sản xuất tại các trung tâm chính ở Yelabuga và Izhevsk. Nga đang cho xuất xưởng hơn 5.000 UAV tầm xa mỗi tháng, bao gồm UAV tấn công kiểu Shahed và UAV mồi nhử.

Tờ Forbes trích dẫn thông tin tình báo quân sự của Ukraine cho hay, tính đến tháng 5, sản lượng của Nga vào khoảng 2.700 UAV tấn công Geran và 2.500 UAV mồi nhử Gerbera mỗi tháng. Các con số này đánh dấu mức tăng gần gấp 5 lần kể từ mùa hè năm 2024.

Theo báo cáo hồi tháng 2 của Cơ quan tình báo quân sự Ukraine, Nga đã và đang phát triển mẫu UAV Geran 3 có tốc độ bay nhanh hơn nhờ thay thế động cơ piston bằng động cơ phản lực.

Chuyên gia quân sự Parakilas cho rằng, UAV Geran 3 cũng có thể được nâng cấp hệ thống điện tử bền bỉ hơn và liên kết dữ liệu hai chiều, từ đó cho phép người vận hành phản ứng theo thời gian thực và tấn công các mục tiêu di động.

Tuy nhiên, ông Parakilas nhấn mạnh, những bước nâng cấp như trên sẽ gây tốn kém. Đồng quan điểm, nhà phân tích quốc phòng David Sharp tại Israel cho hay, ứng dụng nhiều cải tiến sẽ khiến chi phí sản xuất UAV trở nên đắt đỏ hơn và từ đó ảnh hưởng đến việc sản xuất hàng loạt.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, Denys Shmyhal, vừa công bố bốn hợp đồng liên quan đến công nghệ đánh chặn thiết bị bay không người lái (UAV) với tổng trị giá lên đến hơn 72 triệu USD. Ông Shmyhal nhấn mạnh rằng sự chú trọng đặc biệt đang được hướng đến các UAV đánh chặn có khả năng chống lại UAV Shahed của Nga. Ukraine cũng đang tìm kiếm các đối tác quốc tế để mua thêm thiết bị đánh chặn.

Vào đầu tháng 7, Arsen Zhumadilov, Giám đốc Cơ quan mua sắm quốc phòng Ukraine, cho biết cơ quan này đã ký hợp đồng mua hàng chục nghìn UAV đánh chặn, loại vũ khí đang được sản xuất hàng loạt. Tuy nhiên, ông Zhumadilov không cung cấp thông tin về giá trị của các bản hợp đồng.

Theo Business Insider, UAV đánh chặn đã trở thành lựa chọn tiết kiệm chi phí để tiêu diệt UAV cảm tử như dòng Shahed do Iran thiết kế và Nga đang sản xuất phiên bản nội địa với tên gọi Geran-2, cũng như các phương tiện trinh sát không người lái cao cấp hơn.

Nga đã tăng cường triển khai tấn công bằng UAV Geran-2 kết hợp với UAV mồi nhử và tên lửa, khiến nhiệm vụ của các hệ thống phòng không Ukraine trở nên phức tạp hơn nhiều. Moscow được cho là đang trang bị cho UAV đầu đạn lớn hơn và đầu đạn nhiệt áp, cũng như áp dụng chiến thuật tấn công khiến chúng khó bị bắn hạ bằng các giải pháp giá rẻ như súng máy.

Ukraine hiện sở hữu một số hệ thống phòng không hiện đại, bao gồm 6 hệ thống phòng không Patriot đang hoạt động bên cạnh các hệ thống khác. Tuy nhiên, số lượng hệ thống phòng không chỉ có hạn và chi phí vận hành cao buộc Kiev phải tìm kiếm các giải pháp sáng tạo hơn.

Mỗi tên lửa đánh chặn Patriot có giá hơn 3 triệu USD. Việc sản xuất tên lửa cũng đang bị hạn chế, khiến chúng không còn là vũ khí lý tưởng để chống lại UAV. Trong khi đó, UAV đánh chặn hoạt động tương tự như tên lửa đánh chặn, nhưng có giá thành sản xuất rẻ hơn và dễ sản xuất hơn.

Gần đây, giới chuyên gia quân sự phương Tây cho rằng Nga sẵn sàng phóng hàng nghìn UAV tấn công Ukraine chỉ trong một đêm. Điều này cho thấy sự cần thiết của Ukraine trong việc tìm kiếm và phát triển các công nghệ đánh chặn UAV để đối phó với mối đe dọa ngày càng tăng từ Nga.

Các chuyên gia quân sự đang theo dõi chặt chẽ tình hình và nhận định rằng UAV đánh chặn sẽ đóng vai trò quan trọng trong các cuộc xung đột trong tương lai. Ukraine đang nỗ lực để tăng cường khả năng phòng thủ của mình và các hợp đồng mới về UAV đánh chặn là một phần của nỗ lực đó.

Một máy bay không người lái (UAV) xuất xứ từ quân đội Myanmar đã bị phát hiện rơi tại Thái Lan vào ngày 22/7. Khu vực rơi máy bay cách biên giới với Myanmar khoảng 15 km. UAV này được cho là được thiết kế để tấn công cảm tử nhắm vào lực lượng Quân đội Giải phóng Dân tộc Karen (KNLA) của Myanmar nhưng đã mất kiểm soát và rơi xuống lãnh thổ Thái Lan.

Lực lượng quân đội, kiểm lâm, cảnh sát và cán bộ hành chính của Thái Lan đã nhanh chóng phong tỏa khu vực và đánh dấu đây là vùng nguy hiểm. Người dân địa phương đã được cảnh báo tránh xa khu vực này. Một đơn vị xử lý vật liệu nổ của Lực lượng Đặc nhiệm Naresuan thuộc Trung đoàn Biệt kích 35 đã di dời và phá hủy UAV này. Rất may vụ việc không gây thương tích hay thiệt hại nào.

Đánh giá ban đầu của phía Thái Lan cho thấy UAV này có nguồn gốc từ quân đội Myanmar và được trang bị một bình khí được cho là đầu đạn nổ. Chính quyền Thái Lan đã đệ đơn kiến nghị thông qua Ủy ban Biên giới Thị trấn Thái Lan-Myanmar (TBC) để yêu cầu phía Myanmar làm rõ tình hình và đưa ra những cam kết.

UAV này được cho là giống với những chiếc được sử dụng trong các cuộc không kích gần đây của quân đội Myanmar nhắm vào lực lượng KNLA. Trước đó, vào ngày 17/7, chỉ huy Lực lượng Đặc nhiệm Ratchamanu thuộc Trung đoàn Biệt kích 35 của Thái Lan báo cáo rằng Myanmar đã triển khai hai máy bay YAK-130 để ném bom lực lượng KNLA tại khu vực căn cứ Ti Ta Hlae ở làng Myawaddy của Myanmar, chỉ cách biên giới với huyện Phop Phra thuộc tỉnh Tak của Thái Lan 3 km.

Quân đội Myanmar được cho là đã sử dụng các đợt thả hàng tiếp tế và những cuộc oanh tạc từ trên không để bảo vệ các vị trí của họ. Do tình hình chiến sự ác liệt, 324 người dân địa phương Myanmar đã phải di rời tới nơi trú ẩn trong cùng khu vực.

Myanmar đang sử dụng UAV để giành lợi thế chiến lược trong cuộc nội chiến đã kéo dài hơn 4 năm. Theo một báo cáo trong tháng này, Myanmar đứng thứ ba trên toàn cầu về số lượng các vụ phóng UAV được ghi nhận bởi tổ chức giám sát Dữ liệu Sự kiện và Vị trí Xung đột Vũ trang (ACLED) có trụ sở tại Mỹ.

Trung Quốc đã chính thức giới thiệu hệ thống vũ khí laser thế hệ mới OW5-A50, được phát triển bởi Tập đoàn công nghiệp NORINCO, như một giải pháp để đối phó với mối đe dọa ngày càng tăng từ các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV). Trong bối cảnh chiến trường hiện đại, việc sử dụng UAV đã trở thành một chiến thuật phổ biến, làm thay đổi sâu sắc cán cân sức mạnh trong các xung đột.

Hệ thống OW5-A50 được thiết kế để trung hòa các UAV cỡ nhỏ đến trung bình trong thời gian ngắn, sử dụng chùm tia laser công suất cao để đốt cháy, vô hiệu hóa hoặc làm nổ các linh kiện điện tử và vật liệu nhạy cảm trên máy bay không người lái. Với công nghệ lõi ‘vô thanh, vô hình’, vũ khí laser như OW5-A50 hoạt động không tạo ra tiếng ồn lớn, không để lại khói hay đường bay rõ ràng, khiến đối phương khó phát hiện và gần như không thể đánh chặn.

Các chuyên gia quốc phòng cho biết hệ thống này có thể theo dõi và khóa mục tiêu tự động nhờ tổ hợp radar và cảm biến quang điện. OW5-A50 có khả năng tấn công các mục tiêu UAV từ khoảng cách 1-4km, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và kích thước mục tiêu. Hệ thống này cũng có thể tiêu diệt nhiều mục tiêu liên tiếp mà không cần tái nạp, nhờ sử dụng điện năng từ nguồn tích hợp.

Tốc độ phản ứng cực nhanh và chi phí vận hành cực thấp là hai lợi thế vượt trội khiến các hệ thống laser như OW5-A50 đang ngày càng được coi trọng trong chiến lược phòng thủ tầm gần của Trung Quốc. Bài học từ Ukraine đã chứng minh hiệu quả tàn phá của UAV giá rẻ, và Trung Quốc đang đặt cược vào laser như một lời giải chi phí thấp nhưng hiệu quả cho bài toán phòng thủ UAV.

Trong một cuộc diễn tập biên giới quy mô lớn diễn ra gần đây, quân đội Trung Quốc đã trực tiếp sử dụng OW5-A50 để đánh chặn UAV mô phỏng tình huống tập kích theo nhóm, cho thấy hệ thống này đã vượt qua giai đoạn thử nghiệm phòng thí nghiệm và tiến gần hơn đến triển khai tác chiến thực tế.

Trung Quốc đang thể hiện rõ tham vọng dẫn đầu thế giới về vũ khí năng lượng định hướng (DEW), lĩnh vực vốn đang được Mỹ, Israel và một số nước NATO đầu tư mạnh. Nếu được triển khai rộng rãi, các hệ thống như OW5-A50 sẽ không chỉ giúp Trung Quốc tăng cường khả năng bảo vệ không phận, mà còn có thể xuất khẩu sang các nước đang đối mặt với hiểm họa UAV.

Văn phòng công tố viên đặc biệt Hàn Quốc đã chính thức yêu cầu tòa án phê chuẩn lệnh bắt giữ Thiếu tướng Kim Jong Dae, người đang lãnh đạo đơn vị tác chiến bằng máy bay không người lái (UAV) của quân đội Hàn Quốc. Yêu cầu này được đưa ra sau khi ông Kim bị bắt giữ vào ngày 18 tháng 7. Việc bắt giữ này là một phần trong cuộc điều tra liên quan đến cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol và các hoạt động của máy bay không người lái (UAV) Hàn Quốc tại Triều Tiên.

Tuần trước, nhóm công tố viên đặc biệt đã triệu tập Thiếu tướng Kim để làm rõ các nghi vấn xoay quanh việc liệu cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol có từng ra lệnh bí mật điều UAV xâm nhập lãnh thổ Triều Tiên vào năm ngoái hay không. Các động cơ của hành động này bị nghi ngờ là nhằm kích động căng thẳng giữa hai miền, từ đó tạo cơ hội cho ông Yoon ban bố thiết quân luật vào tháng 12 cùng năm. Cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol đã lên tiếng bác bỏ tất cả các cáo buộc liên quan.

Đến nay, Thiếu tướng Kim và đội ngũ pháp lý đại diện cho ông vẫn chưa đưa ra bất kỳ tuyên bố nào liên quan đến vấn đề này. Trước đó, vào ngày 18 tháng 7, ông Kim bị bắt giữ mà không cần có lệnh từ tòa án. Theo quy định hiện hành, các công tố viên và cảnh sát có thẩm quyền tiến hành ‘bắt giữ khẩn cấp’ nếu họ tin chắc rằng ai đó đã phạm tội nghiêm trọng và có nguy cơ bỏ trốn hoặc tiêu hủy bằng chứng.

Vào tháng 10 năm 2022, Triều Tiên đã tuyên bố rằng Hàn Quốc đã điều động UAV để rải truyền đơn chống lại nước này tại thủ đô Bình Nhưỡng. Phía Triều Tiên cũng công bố ảnh chụp xác của một UAV quân sự của Hàn Quốc bị rơi. Tuy nhiên, chính quyền Seoul đã từ chối tiết lộ liệu họ có điều động UAV xâm nhập lãnh thổ Triều Tiên hay không.

Các công tố viên đang tăng cường điều tra hoạt động của lực lượng UAV sau khi tiến hành truy tố cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol, người hiện đang bị giam giữ vì các cáo buộc bổ sung liên quan đến lệnh thiết quân luật ‘chết yểu’ do ông ban ra. Quá trình điều tra đang tiếp diễn để làm rõ các tình tiết liên quan.

Trong một diễn biến căng thẳng, Ukraine đã thực hiện một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) vào lãnh thổ Nga vào sáng ngày 17/7, nhắm vào nhiều khu vực trên toàn quốc. Thị trưởng Moscow, Sergei Sobyanin, xác nhận rằng hệ thống phòng không của Nga đã tiêu diệt 3 UAV của Ukraine khi chúng đang tiếp cận thủ đô Nga trong khoảng thời gian từ 2-3 giờ địa phương. Hiện tại, chưa có thông tin cụ thể về thiệt hại hoặc thương vong tại Moscow.

Tuy nhiên, tại các khu vực khác, tình hình trở nên phức tạp hơn. Sân bay Pulkovo tại St. Petersburg đã phải tạm dừng hoạt động từ 5 giờ địa phương do ảnh hưởng từ cuộc tấn công, dẫn đến ít nhất 10 chuyến bay bị chậm trễ. Truyền thông Nga cho biết hệ thống tác chiến điện tử ở phía đông St. Petersburg đã thành công bắn hạ nhiều UAV của Ukraine.

Tại tỉnh Smolensk, Thống đốc Vasily Anokhin thông báo rằng 14 UAV của Ukraine đã bị bắn hạ, và một người đã bị thương trong vụ việc này. Tình hình tại các tỉnh giáp Ukraine là đặc biệt nghiêm trọng. Thống đốc tỉnh Belgorod, Vyacheslav Gladkov, cho biết một người đã thiệt mạng và 6 người khác bị thương khi Ukraine tiến hành cuộc tấn công bằng UAV vào thành phố Belgorod.

Ngoài ra, tại thành phố Voronezh, các UAV đã tập kích một tòa nhà dân cư và làm 3 trẻ em bị thương. Thống đốc khu vực Alexander Gusev xác nhận ít nhất 5 UAV đã bị bắn hạ. Một thiếu nữ 14 tuổi đã bị thương tại tỉnh Kaluga khi 3 UAV bị tiêu diệt.

Bộ Quốc phòng Nga thông báo rằng trong tổng số các UAV của Ukraine bị bắn hạ trên toàn quốc là 122 chiếc. Tuy nhiên, quân đội Ukraine đến nay vẫn chưa đưa ra bình luận nào về các cáo buộc trên.

Cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine vào lãnh thổ Nga đã gây ra nhiều thiệt hại và thương vong. Nga và Ukraine đã tăng cường các hoạt động quân sự trong những tháng gần đây, và tình hình căng thẳng giữa hai quốc gia vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Trong bối cảnh tình hình an ninh đang diễn biến phức tạp, người dân tại các khu vực bị ảnh hưởng đang được yêu cầu tăng cường cảnh giác và tuân thủ các hướng dẫn an toàn của chính quyền địa phương.

Xem thêm: RBC, РИА Новости, ТАСС.