Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 113/CĐ-TTg ngày 19/7/2025 về thực hiện các giải pháp phát triển hiệu quả vận tải đường thủy, thúc đẩy phát triển logistics trong lĩnh vực vận tải. Công điện này được gửi đến các Bộ trưởng của các Bộ: Xây dựng, Tài chính, Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường, Tư pháp, Khoa học và Công nghệ, Quốc phòng, Công an; Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Với hệ thống sông ngòi chằng chịt có tổng chiều dài có khả năng khai thác vận tải khoảng 42.000 km, cùng đường bờ biển dài hơn 3.260 km và nhiều cửa sông, vịnh tự nhiên thuận lợi, Việt Nam có điều kiện thuận lợi để phát triển vận tải thủy nội địa và vận tải ven biển. Đây là phương thức vận tải có chi phí thấp, khả năng chuyên chở hàng hóa khối lượng lớn, góp phần giảm áp lực cho đường bộ, đường sắt và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.
Vận tải thủy đã từng bước khẳng định vai trò quan trọng trong hệ thống giao thông vận tải quốc gia, với tỷ trọng vận tải hàng hóa bằng đường thủy nội địa và ven biển có xu hướng ngày càng tăng. Tuy nhiên, kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển vận tải thủy vẫn còn bất cập; năng lực đội tàu, công tác quản lý phương tiện, chất lượng nguồn nhân lực và kết nối giữa các phương thức vận tải còn hạn chế.
Để khắc phục những tồn tại, tạo động lực mới cho ngành vận tải thủy phát triển nhanh và bền vững, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ và địa phương thực hiện các giải pháp. Bộ Xây dựng được yêu cầu khẩn trương rà soát, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật ngành hàng hải, đường thủy, tập trung các chính sách khuyến khích, thu hút xã hội hóa đầu tư hạ tầng, phương tiện vận tải thủy, nguồn nhân lực, phát triển công nghệ.
Bộ Tài chính được yêu cầu chủ trì cân đối, bố trí nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030 cho các dự án trọng điểm phát triển hạ tầng đường thủy, hàng hải. Bộ Nông nghiệp và Môi trường được yêu cầu rà soát đơn giản hóa thủ tục giao đất, cho thuê đất, giao khu vực biển để phát triển hạ tầng cảng, bến thủy nội địa, cảng biển, nạo vét luồng hàng hải, đường thủy.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được yêu cầu rà soát, cập nhật quy hoạch sử dụng đất và bố trí quỹ đất phục vụ xây dựng cảng thủy nội địa, bến cảng biển theo quy hoạch; tích hợp quy hoạch trung tâm logistics, kho bãi, trung tâm phân phối hàng hóa gắn với vận tải thủy nội địa. Việc phát triển vận tải đường thủy cần được quan tâm và đầu tư đúng mức để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Nhìn chung, việc phát triển vận tải đường thủy ở Việt Nam không chỉ giúp giảm chi phí vận chuyển hàng hóa mà còn góp phần giảm tải cho các tuyến đường bộ và đường sắt, từ đó giúp giảm thiểu ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ và địa phương trong việc triển khai các giải pháp phát triển vận tải đường thủy.
Trong thời gian tới, các Bộ và địa phương cần tích cực triển khai các nhiệm vụ được giao trong Công điện số 113/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và đánh giá tình hình phát triển vận tải đường thủy để có những điều chỉnh và xử lý kịp thời.
Về lâu dài, việc phát triển vận tải đường thủy bền vững cần dựa trên cơ sở phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, đồng thời phải đảm bảo các mục tiêu về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Sự phát triển của vận tải đường thủy cũng cần được gắn kết với sự phát triển của các phương thức vận tải khác để tạo ra một hệ thống giao thông vận tải quốc gia đồng bộ và hiệu quả.
